Τι είναι ο Ακάθιστος Ύμνος

Ο Ακάθιστος ύμνος ο οποίος ψάλλεται απόψε, την  Ε΄ Παρασκευή της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι ένα Κοντάκιο» της Ορθόδοξης Εκκλησίας, προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου. Την ονομασία αυτή την πήρε από το γεγονός ότι οι πιστοί κατά την ώρα της ακολουθίας αυτής  στέκονται όρθιοι για να τιμήσουν την Παναγία.

Ο Ακάθιστος Ύμνος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της βυζαντινής υμνογραφίας. Αποτελείται από το προοίμιο και από 24 στροφές οι οποίες ξεκινούν με τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου. Μέσα από το πλήθος των επιθέτων και των διαφόρων σχημάτων λόγων, εξυμνείται και εξαίρεται ο ρόλος της Θεοτόκου στο έργο της Θείας Οκονομίας για την σωτηρία του ανθρώπου, η οποία και συντελέστηκε με της ενανθρώπηση του Θεού δια αυτής. 

Περιεχόμενο του Ακάθιστου Ύμνου. 

Οι πρώτοι δώδεκα οίκοι του (Α-Μ) αποτελούν το ιστορικό μέρος. Εκεί εξιστορούνται τα γεγονότα από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου μέχρι την Υπαπαντή, ακολουθώντας τη διήγηση του Ευαγγελιστή Λουκά. Αναφέρεται ο Ευαγγελισμός (Α, Β, Γ, Δ), η επίσκεψη της εγκύου Παρθένου στην Ελισάβετ (Ε), οι αμφιβολίες του Ιωσήφ (Ζ), η προσκύνηση των ποιμένων (Η) και των Μάγων (Θ, Ι, Κ), η Υπαπαντή (Μ) και η φυγή στην Αίγυπτο (Λ), η οποία είναι η μόνη που έχει ως πηγή το απόκρυφο πρωτευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου.

Οι τελευταίοι δώδεκα (Ν-Ω) αποτελούν το θεολογικό ή δογματικό μέρος, στο οποίο ο μελωδός αναλύει τις βαθύτερες θεολογικές και δογματικές προεκτάσεις της Ενανθρώπισης του Κυρίου και το σκοπό της, που είναι η σωτηρία των πιστών.

Ιστορικό πλαίσιο 

Η καθιέρωση του Ακαθίστου Ύμνου έχει όμως και ιστορικό πλαίσιο αφού, βασίζεται στην σωτηρία της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία των Αβάρων, η οποία πραγματοποιήθηκε το έτος 626 μ.Χ και ενώ ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος μαζί με το στρατό έλειπαν σε εκστρατεία κατά των Περσών. Την νύχτα της 6ης Αυγούστου οι Αβάροι εξαπέλυσαν την τελική επίθεσή τους εναντίων της Πόλεως, με τους κατοίκους να έχουν στρέψει τις ελπίδες τους προς την Υπεραγία Θεοτόκο, της οποία το ιερό εικόνισμα ο Πατριάρχης Σέργιος περιέφερε στα τοίχοι για να ενισχύσει τον λαό. Και το θαύμα γίνεται εκείνη τη νύχτα φοβερός ανεμοστρόβιλο ο οποίος αποδόθηκε σε θεϊκή παρέμβαση καταστρέφει τον εχθρικό στόλο και αναγκάζει τους πολιορκητές να αποχωρήσουν άπρακτοι. 

Οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης θέλοντας να ευχαριστήσουν της Θεοτόκο για την σωτηρία της Πόλεως, συγκεντρώνονται στον Ναό τον Βλαχερνών και εκεί όρθιοι ψάλλουν τον Ακάθιστο Ύμνο ο οποίος κατά την επικρατέστερη άποψη προϋπήρχε και σε αυτόν προστέθηκε εκείνη τη νύκτα  το έως τις ημέρες μας γνωστό «τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ» μέσα από το οποίο αποδίδονται οι ευχαριστίες προς την Παναγία μας για την προστασία της στο έθνος των Ρωμαίων, αποδίδοντας της τα νικητήρια και την ευγνωμοσύνη του.