Η ιστορία του τέταρτου εξαποστειλάριου της Παναγίας

Κατά την διάρκεια των ιερών Παρακλήσεων που τελούμε την περίοδο του Δεκαπενταυγούστου και πριν το Δι’ Ευχών, ψάλλουμε με ιδιαίτερη κατάνυξη τα εξαποστειλάρια, σύντομους ικετευτικούς ύμνους προς την Παναγία μας, οι οποίοι ξεχωρίζουν για την λυρικώτητα τους, τον πλούτο των εικόνων που περιλαμβάνουν, αλλά και την αγάπη προς την μητέρα του Κυρίου μας, την Υπεραγία Θεοτόκο που εκφράζονται μέσα από αυτούς.

Αρχικά όμως αυτά τα εξαποστειλάρια ήταν τρία στον αριθμό ενώ το τέταρτο προστέθηκε αιώνες αργότερα κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας. Την παράδοση αυτή μας διασώζει ο π. Κωνσταντίνος Καλλίνικός, ένας από τους μεγαλύτερους ιεροκήρυκες των νεώτερων χρόνων στην πατρίδα μας.

Σύμφωνα λοιπόν με τον Κωνσταντίνο Καλλίνικο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας 

και ενώ οι δήμιοι έφερναν έναν αρχιερέα μπροστά στην κρεμάλα στους λόφους της

 Κωνσταντινούπολις, ατενίζοντας αυτός τα τοίχοι και την βασιλεύουσα πόλη του

 Μεγάλου Κωνσταντίνου και του Ιουστινιανού  ενθυμούμενος το πρότερο μεγαλείο 

της και βλέποντας πλέον να βρίσκεται κάτω από την ανομία των τούρκων και την

 σκλαβιά, σηκώνει τα μάτια στον ουρανό και ως προσευχή ανεβαίνουν προς την

 Κυρία Θεοτόκο τα παρακάτω λόγια:

Χρυσοπλέκατε πύργε, κα δωδεκάτειχε πόλις, ηλιοστάλακτε θρόνε, καθέδρα το βασιλέως, ακατανόητων θέμα, πας φέρεις νυν τον δεσποτών.

Αυτά τα τελευταία λόγια του ανώνυμου νεομάρτυρα, παραλάβανε αυτοί που βρίσκονταν στον τόπο του μαρτυρίου, τα έκαναν ύμνο προσθέτοντάς τα στην ακολουθία του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνα τον οποίο ψάλλουμε τούτη την περίοδο. Και το συναντάμε μόνο τον Δεκαπενταύγουστο διότι μέσα από τα λόγια που περιλαμβάνει εξυμνείτε το μεγαλείο και η δόξα της Παναγίας μας, τα οποία προβάλλονται εντονότατα κατά την εορτή της Κοιμήσεως